Poziom morza - układ odniesienia wysokościowego

Notatki z pracy zbiorowej "Niwelacja Precyzyjna" wydanej przez PPWK w 1993 r.

Okres zaborów

W okresie zaborów na obszarze Polski przyjmowane były różne poziomy wysokości dla sieci niwelacyjnych, takie jakie stosowali poszczególni zaborcy:

• Na obszarze zaboru rosyjskiego - poziom Bałtyku i Morza Czarnego
• Na obszarze zaboru niemieckiego - poziom południowego Bałtyku, a następnie poziom Morza Północnego
• Na obszarze Austrii - poziom Adriatyku wyznaczony z mareografu w Trieście

Poziom odniesienia NN (Amsterdam)

W okresie wyzwolonej po 1918 roku obowiązywało odniesienie do N.N. tj. Normal-Null, a więc do poziomu morza wyznaczonego dla Amsterdamu. Za główny reper wyjściowy dla obszaru Polski przyjęto znak wysokościowy na ratuszu miejskim w Toruniu, którego wysokość wyznaczono w poziomie NN.

W wyniku współpracy Instytutu Geodezji i Kartografi i Inistytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej stwierdzono, że system odniesienia NN nie jest jednolity i w różnych okresach był on różny.

Poziom odniesienia NNaS

Do 1878 r. punktem odniesienia starego niemieckiego systemu wysokości NNaS było zero wodowskazu w Gdańsku "Neufahr wasser". Po 1978 r. punktem odniesienia była pozioma linia na łacie wzorcowej na budynku Obserwatorium w Berlinie (Normal Hohenpunkt). Wysokość tej linii przyjmowano za rzędną +37.000 m nad poziomem morza w Amsterdamie. Po zniszczeniu tego punktu w 1912 r. założono nowy punkt wyjściowy w Hoppegarten (Normal Hohenpunkt).

Te nowe rzędne reperów oznaczane są jako "Hohenuber NN" lub "Hohen im nS" (wysokości w nowym systemie). Systemy te różnią się między sobą. Opierając się na opracowaniach J. Niewiadomskiego i T. Wyrzykowskiego wykonanych na podstawie danych dla stacji mareograficznej w Świnoujściu wyznaczono wartości poprawek do rzędnych reperów (i zera wodowskazu) w różnych systemach. Jako wyjściowy znak wysokości dla obszaru kraju przyjęto reper na ratuszu w Toruniu, który posiada dowiązanie do NN sprzed 1939 r. oraz dowiązanie do Kronsztadu z 1995 r.

Poziom odniesienia Kronsztad

Po II wojnie światowej nadal stosowano system odniesienia NN (Amsterdam). Dopiero w  w latach 1952-1958 wykonano niwelację precyzyjną, na podstawie której przyjęto dowiązanie wszystkich punktów wysokościowych na obszarze Polski do średniego poziomu morza wyznaczonego dla mareografu na Wyspie Kronsztad, w pobliżu Leningradu. Na postawie niwelacji precyzyjnej wykonanej w 1955 r. wyznaczono również rzędną reperu w Toruniu w dla poziomu odniesienia Kronsztad.

Wartości różnic pomiędzy poszczególnymi systemami

Na podstawie niwelacji precyzyjnej z 1955 r. odtworzono następujące zależności:

• HToruń-NN = HNN55 = HAmsterdam55 = HKr + 0.084 m
• HNNaS  = HKr + 0.138 m
• HNN-Hoppegarten  = HKr + 0.16 m
• HAdriatyk = HKr + 0.60 m

Trzeba pamiętać, że opisany powyżej system odniesienia Kronsztad to poprzednik systemu Kronsztadt'86.



http://www.asgeupos.pl/webpg/graph/img/_news/00051/w2k.pdf
https://www.youtube.com/watch?v=q65O3qA0-n4
http://www.numerus.net.pl/downloads.html
Adjustment of the European Vertical Reference System for the representation of the Baltic Sea water surface topography
https://www.revolvy.com/page/Amsterdam-Ordnance-Datum